Μέσα από μια διαρκή παρουσία από το 1991 μέχρι σήμερα με στόχο τη δημιουργία της παράδοσης του Ιερού Θεάτρου υπό την καθοδήγηση της Μαρίας Περετζή, η ΡΟΔΑ έχει τοποθετήσει τον Αλκιβιάδη στο επίκεντρο της διαχρονικής της παράστασης “Αλκιβιάδης Άγιος”, μελετώντας μέσα από την παρεξηγημένη αυτή φιγούρα τόσο τα μοιραία λάθη του Αθηναϊκού επεκτατισμού όσο και την άμεση σύνδεση της Σωκρατικής σκέψης με τα αρχαία Μυστήρια. Με τη ζωντανή αναπαράσταση τριών αρχαίων Μυστηρίων, των Ελευσίνιων, του Πάνα και των Καβείρων επί σκηνής, η Πυθαγόρεια και Πλατωνική διδασκαλία επανασυνδέεται με τις ρίζες της, στις μυστηριακές τελετές της αρχαιότητας.
Γιατί όμως Αλκιβιάδης και μάλιστα «Άγιος»;
Ένα μεγάλο μυστήριο γεμάτο αντιφάσεις φαίνεται να περιβάλλει το πρόσωπο και τη ζωή της σημαντικότερης πολιτικής μορφής της κλασικής Αθήνας μετά τον Περικλή. Ο Αλκιβιάδης υπήρξε ο αγαπημένος μαθητής του Σωκράτη αλλά πέρασε στην ιστορία ως καιροσκόπος, «αλήτης» και αλαζόνας. Αν και διέβλεψε με ακρίβεια τα αποτελέσματα της αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς της δημοκρατικής Αθήνας, του αποδόθηκε όλη η ευθύνη της παρακμής και της τελικής της πτώσης. Και τέλος, είναι αυτός που συνδέεται με την ίδια την τύχη της Πλατωνικής φιλοσοφικής παράδοσης που, αιώνες τώρα, παραμένει αποκομμένη από την εσωτερική και αποκαλυπτική της διάσταση, αφού το περιεχόμενό της αντιμετωπίζεται με έναν καθαρά «ηθικολογικό» τρόπο.
Μέσα από τη διαχρονική αυτή θεατρική παραγωγή και την πρωτοποριακή της οπτική, η «ΡΟΔΑ» μπαίνει στη σημερινή πολύπλοκη πραγματικότητα και παρουσιάζει τις προοπτικές της, συνδέοντάς την με την Πλατωνική Φιλοσοφία και την αλήθεια για τον επεκτατισμό της Αθηναϊκής δημοκρατίας.
Πώς μπορεί κανείς να προσεγγίσει την Ελληνική Φιλοσοφία με έναν νέο τρόπο που δίνει τη δυνατότητα στο πραγματικό ζωντάνεμα του Ελληνικού πνεύματος σε μια εποχή βαθιάς χρεοκοπίας ιδεών; Ποιοι είναι οι λόγοι που κάνουν ένα ολόκληρο πολιτικό και κοινωνικό σύστημα να παρακμάσει; Η παρεξηγημένη προσωπικότητα του Αθηναίου στρατηγού Αλκιβιάδη αναδεικνύεται ως κεντρική δραματική μορφή για την κατανόηση της εποχής της δημοκρατικής Αθήνας του 5ου αιώνα π.Χ. που, έχοντας εγκλωβιστεί στην ανευθυνότητα των πολιτικών και στην αδυναμία τους για συνεννόηση και συντονισμένη δράση, οδηγήθηκε στην κατάρρευση.
Η παράσταση “Αλκιβιάδης Άγιος” είναι ένα μεγαλειώδες υπερθέαμα με 30 ηθοποιούς, εντυπωσιακά κοστούμια, υψηλής αισθητικής φωτισμό και ζωντανή πρωτότυπη μουσική από μία εξαιρετική ορχήστρα, που πλαισιώνει και αναδεικνύει τη δράση, δημιουργώντας μία μοναδική ηχητική ατμόσφαιρα. Έκανε πρεμιέρα το 2004 στο θέατρο “Πειραιώς 131” στην Αθήνα. Από τότε έχει παρουσιαστεί επανειλημμένα σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Πάτρα σε ανοιχτά και κλειστά θέατρα καθώς και σε μεγάλα θεατρικά Φεστιβάλ αποσπώντας εξαιρετικές κριτικές και προβολές από όλα τα μέσα ενημέρωσης.
Γιατί η ΡΟΔΑ ανέβασε τον Αλκιβιάδη
Εάν η διδασκαλία του Σωκράτη είχε πραγματική αξία, τότε πώς είναι δυνατόν ο αγαπημένος μαθητής του μεγάλου φιλόσοφου, ο Αλκιβιάδης, να έχει καταλήξει να θεωρείται ένας «αλήτης»; Αυτό είναι το μεγάλο ερώτημα που βρίσκεται πίσω από το έργο της ΡΟΔΑ, Αλκιβιάδης Άγιος.
Όσο περίεργο και αν ακούγεται, το γεγονός είναι ότι η εικόνα που έχουμε από τον Αλκιβιάδη είναι αποτέλεσμα παραποίησης, που εγγίζει τα όρια μιας ιστορικής συνομωσίας εναντίον του. Τα ανάμικτα συναισθήματα που διαρκώς προκαλούσε η σκανδαλώδης ιδιωτική ζωή του πάντοτε συνόδεψαν, και εξακολουθούν να συνοδεύουν τη φήμη του, σε σημείο που να σκιάζουν τα εκπληκτικά προσωπικά του επιτεύγματα, αλλά και τα διορατικά του σχέδια για να πραγματωθούν τα ιδανικά της Αθηναϊκής δημοκρατίας που επικρατούσαν τον καιρό του.
Ανεβάζοντας ένα θεατρικό έργο για τον Αλκιβιάδη, η ΡΟΔΑ ασχολείται με την αρχαία Αθήνα του «χρυσού αιώνα», την πιο ενδιαφέρουσα, ίσως, περίοδο της αρχαίας ιστορίας.
Τα χρόνια εκείνα, ο προκλασσικός κόσμος που οριζόταν από την τάξη των θεών, από τα κατορθώματα των ηρώων και τη θρησκευτικότητα των μυστηρίων, μεταλλασσόταν κάτω από την πίεση των καιρών. Νέα ήθη και έθιμα, νέες ανάγκες, ο καινοφανής πλούτος της μεσαίας δημοκρατικής τάξης και οι ιμπεριαλιστικές ορέξεις των Αθηναίων, προκαλούσαν κοινωνικές αναταραχές που ξέσπαγαν σε ένοπλες προστριβές με άλλες πόλεις. Ο ανταγωνισμός με τη Σπάρτη εξελισσόταν ταυτόχρονα με συγκρούσεις ενάντια στην Περσική επικυριαρχία στη Μικρά Ασία. Παράλληλα, οι τέχνες και το εμπόριο άνθιζαν, ενώ τα επιτεύγματα του πνεύματος αναδείκνυαν φυσιογνωμίες όπως αυτή του Σωκράτη, που απ’ τη διδασκαλία του γεννήθηκε η παράδοση της Πλατωνικής φιλοσοφίας.
Ο Αλκιβιάδης ήταν η κεντρική πολιτική φιγούρα των χρόνων μετά τον Περικλή.
Η δημόσια ζωή του ήταν μια εντυπωσιακή, ιλιγγιώδης περιπέτεια. Ο ίδιος ως στρατηγός ηγήθηκε σε πάνω από τριακόσιες μάχες και ναυμαχίες, χωρίς ποτέ, ούτε μια φορά, να νικηθεί! Οι Αθηναίοι συμπατριώτες του όμως, παρασυρμένοι από κακολογίες εναντίον του που πολύ συχνά δεν ήταν παρά συκοφαντίες, εμπιστεύθηκαν ανίκανους πολιτικούς, κι αυτό είχε καταστροφικά αποτελέσματα για την πόλη , όπως γράφει ο Θουκυδίδης. Όταν η ολιγωρία τους έφερε την τελική τους ήττα, μαζί και το θάνατο του Αλκιβιάδη, η μανία του όχλου στράφηκε κατά του Σωκράτη. Αυτή ήταν η πραγματική αιτία της καταδίκης του. Ο Αλκιβιάδης ήταν ο κατ’ εξοχήν εκπρόσωπος της «νεολαίας» που ο Σωκράτης κατηγορήθηκε ότι «διέφθειρε» με τη διδασκαλία του. Οπωσδήποτε δεν ήταν καθόλου τυχαίο ότι ο κύριος κατήγορος του Σωκράτη ήταν ο Άνυτος, εκείνος που θεώρησε τον Σωκράτη αντίζηλό του για την εύνοια του Αλκιβιάδη όταν αυτός ήταν ακόμα έφηβος.
Αλλά η ζωή του Αλκιβιάδη δεν εξαντλείται με τις περιγραφές, ούτε του δημόσιου βίου του, ούτε των σκανδάλων της ιδιωτικής του ζωής. Αυτό που ίσως τον καθόρισε σαν άτομο, ήταν η μαθητεία του στην φιλοσοφία. Ήταν ένθερμος θιασώτης όλων των μυστηριακών τελετών, σε σημείο που οι κωμωδιογράφοι της εποχής του τον κορόιδευαν γι αυτό. Από το γεγονός της μύησής του στα Ελευσίνια, της διαρκούς συμμετοχή του στα τελετουργικά «όργια» της Θράκης και όλης της Ελλάδας και της Μικράς Ασίας, αντιλαμβάνεται κανείς ότι αυτό που τον χαρακτήριζε ήταν η εσωτερική αναζήτηση. Ο Αλκιβιάδης ήταν ένας μύστης. Ήταν προϊόν της μεγάλης φιλοσοφικής παράδοσης που κατέγραψε ο Πλάτωνας, αυτής που είχε αρχίσει με τη μαθητεία του Σωκράτη στη Διοτίμα και είχε τις ρίζες της ακόμα πιο πίσω, στα πανάρχαια μυστήρια του Πανός.
Σύμφωνα και με τον M.L. Morgan, εξέχοντα μελετητή, η σχέση του Πλάτωνα με την ελληνική ευσέβεια είναι βαθύτερη από μια συνάντηση με τον κόσμο των ολύμπιων θεοτήτων, τις θυσίες και τις θρησκευτικές εορτές. Ο Πλάτωνας υιοθετεί απόψεις των ελληνικών εκστατικών τελετών ως πλαίσιο για τη φιλοσοφική του έρευνα. Τούτη η θρησκευτική διάσταση είναι το στοιχείο που μας βοηθά να κατανοήσουμε τους λόγους που κάνουν γι’ αυτόν τη φιλοσοφία τόσο σημαντική.
Η ρίζα της ίδιας της φιλοσοφίας είναι τα αρχαία τελετουργικά μυστήρια. Αυτή είναι η θέση από την οποία προσεγγίζει η ΡΟΔΑ τη ζωή του Αλκιβιάδη.
Σκηνική Σύνθεση & κείμενα: Δημήτρης Περετζής
Σκηνοθεσία: Μαρία Περετζή
